17 grudnia 1991 roku, na zjeździe założycielskim w Złotym Potoku, w gminie Janów, odbyło się założycielskie spotkanie powołujące do życia dobrowolne stowarzyszenie gmin leżących na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej o nazwie Związek Gmin Jurajskich. 9 grudnia 2016 r. w Częstochowie odbyła się gala podsumowująca ten okres.

W ciągu 25 lat działania ZGJ wydał blisko milion różnego typu wydawnictw: od pocztówek, przez liczne mapy, przewodniki, foldery, informatory, na albumach fotograficznych kończąc. Wiele z nich to wydawnictwa specjalistyczne: atlasy rowerowe, przewodniki dla motocyklistów, turystów pieszych czy dla turystyki konnej. Oferta turystyczna Jury jest prezentowana przez ZGJ na wielu targach turystycznych w kraju i za granicą.
"Flagowy" produkt, czyli Szlak Orlich Gniazd, łączący Częstochowę z Krakowem, który jest najdłuższym i najstarszym szlakiem turystycznym w Polsce, otrzymał najwyższe wyróżnienie, czyli Złoty Certyfikat Polskiej Organizacji Turystycznej i został uznany w 2012 r. najlepszym produktem turystycznym w kraju.

ZGJ działa na różnych polach czyszcząc także jurajskie skały z napisów (akcja "Czysta Jura" ma także wymiar edukacyjny), wymieniając ringi, czyli ubezpieczenia na trasach wspinaczkowych (projekt "Bezpieczna Jura"), dbając o oznakowanie istniejących szlaków turystycznych a nawet wytyczając nowe (jak Szlak Rowerowy Orlich Gniazd). Związek Gmin Jurajskich integruje gminy leżące na Jurze, koordynuje rozwój jurajskiej informacji turystycznej, współpracuje - z jednej strony - z gestorami usług i atrakcji turystycznych, z drugiej - z instytucjami chroniącymi jurajską przyrodę (parki krajobrazowe) lub bezpieczeństwo turystów (Grupa Jurajska GOPR). ZGJ promuje Wyżynę Krakowsko-Częstochowską poprzez strony jura.info.pl, orlegniazda.pl i portale społecznościowe, a na kanale Związku Gmin Jurajskich portalu youtube zamieszcza m.in. filmy i spoty prezentujące atrakcje krajobrazowe i turystyczne Jury.

ZGJ jest miejscem wymiany doświadczeń nie tylko w zakresie turystyki i promocji, wspiera też inicjatywy i imprezy służące rozwojowi gmin jurajskich.

W czasie gali z okazji 25-lecia związku był jubileuszowy tort i film, syntetycznie podsumowujący początki i ćwierćwiecze ZGJ oraz przywołujący osoby zaangażowane w tę inicjatywę. Honorowym członkostwem ZGJ uhonorowano 8 osób: Adama Gielarowskiego i Jarosława Ciszewskiego z Ogrodzieńca, Krzysztofa Szlachtę z Włodowic, Michała Otrębskiego z Pilicy, Czesława Tarczyńskiego z Janowa, Pawła Klimka z Częstochowy oraz byłych prezydentów Krakowa i Częstochowy, którzy wprowadzili te miasta do związku - Józefa Lassotę i Tadeusza Wronę.

Podziękowano za pracę i współpracę m.in. wszystkim gminom członkowskim, urzędom marszałkowskim, organizacjom turystycznym, wydawnictwom, fotografom i pracownikom biura ZGJ.

W częstochowskiej gali uczestniczyli m.in. wicewojewoda śląski Mariusz Trepka i wicemarszałek woj. śląskiego Stanisław Dąbrowa, liczne grono samorządowców, w tym m.in. zastępca prezydenta Częstochowy Jarosław Marszałek i przewodniczący Rady Miasta Częstochowy Zdzisław Wolski, prezydent Zawiercia Witold Grim czy burmistrz Myszkowa Włodzimierz Żak.

Jubileusz Związku Gmin Jurajskich poprzedziła w końcu listopada premiera teledysku promującego Szlak Orlich Gniazd "Żyj" - Bas Tajpana, znanego wykonawcy muzyki z pogranicza reggae, hip-hopu i raggamuffin, pochodzącego z Dąbrowy Górniczej. Już po kilkunastu dniach od premiery, nagrany w jurajskich krajobrazach klip, doczekał się na youtube blisko 100 tysięcy wyświetleń.

Związek Gmin Jurajskich to dobrowolne stowarzyszenie gmin z województwa małopolskiego i śląskiego, leżących na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Działa od końca 1991 r. Inicjatorem jego powstania był ówczesny zastępca wójta gminy Janów – Adam Markowski. On też jest od początku przewodniczącym Zarządu ZGJ .Założycielami związku było 15 gmin, obecnie do ZGJ należy 37 gmin. Są to: Alwernia, Bolesław, Bukowno, Częstochowa, Dąbrowa Górnicza, Gołcza, Kamienica Polska, Janów, Jerzmanowice-Przeginia, Klucze, Koziegłowy, Kraków, Kroczyce, Lelów, Łazy, Mstów, Myszków, Niegowa, Ogrodzieniec, Olsztyn, Pilica, Poraj, Poręba, Przyrów, Siewierz, Skała, Sławków, Sułoszowa, Trzebinia, Trzyciąż, Wielka Wieś, Włodowice, Zabierzów, Zawiercie, Zielonki, Żarki, Żarnowiec. Siedzibą Związku jest Ogrodzieniec, leżący w "sercu" Jury.